باغ فین و حمام فین کاشان

باغ فین و حمام فین کاشان در 6 كیلومتری جنوب شهر كاشان در انتهای خیابان امیرکبیر فعلی و روستای فین کوچک قدیم قرار دارد و از با ارزش ‌ترین آثار تاریخی كاشان است بنای بر جای مانده باغ از دوران صفوی است كه بر روی بناهای دوره دیلمی ساخته شده و از لحاط باغ آرایی و آب رسانی دارای اهمیت ویژه‌ ای است بناهای این باغ شامل سر درب ورودی و برج و باروی آن، شتر گلوی صفوی در میانه باغ، شتر گلوی فتح علی شاهی و اتاق شاه نشین در جنوب خاوری باغ، موزه ‌در باختر باغ و حمام ‌های كوچک و بزرگ و كتابخانه در خاور باغ می شود.

حمام فین کاشان که در باغ فین قرار دارد همان مکان تاریخی است که ناصرالدین‌شاه در سال ۱۸۵۲ میلادی صدراعظم خود امیرکبیر را در آن به قتل رساند. وسعت باغ فین بالغ بر ۲۳ هزار مترمربع و شامل یک حیاط مرکزی است که به وسیله دیوار، بارو و برج های استوانه شکل محصور شده‌ است. در مقایسه با بسیاری از باغ‌ های ایرانی مشابه، باغ فین با آب قابل توجهی مشروب می‌ شود.

همانطور که ذکر شد وجود عناصر آب و درخت که عناصری پویا هستند در کنار ابنیه که عناصر ثابت معماری هستند، هویتی زنده به این اثر فرهنگی و تاریخی بخشیده‌ است. باغ فین یکی از مهمترین نمونه باغ‌های ایرانی است که همچنان زنده و پابرجاست. همچنین این باغ به خوبی روش ایجاد منظر فرهنگی را معرفی می ‌کند. همچنین کوشک قاجاری در باغ فین کاشان با نقاشی‌ های زیبای سقفی و دیواری نیز در انتهای باغ و خارج از محور تقارن باغ واقع است. حمام سلطنتی، موزه ملی، خلوت کریمخانی و اتاق شاه‌نشین بناهایی هستند که پس از دوران صفویه به ابنیه باغ افزوده شده ‌اند.

برخی منابع تاریخی قدمت این باغ را به دوران سلطنت آل‌بویه می ‌رسانند. به هرحال ساختمان باغ فین فعلی به دوران شاه ‌عباس اول نسبت داده شده است و میراث فرهنگی ایران طراح باغ را غیاث ‌الدین جمشید کاشانی می‌ داند. با این وجود منابع دانشگاهی طراح باغ را شیخ بهایی معرفی می‌ کنند. این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده ‌است و کار ثبت جهانی این اثر که از سال ۲۰۰۷ میلادی آغاز شده بود، چندین سال به طول انجامید و سرانجام در زمستان ۱۳۸۹، مرحله اول ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به انجام رسید.

موزه ملی کاشان :

موزه ملی کاشان واقع در این باغ از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۹ تعطیل بوده و در بهمن ‌ماه ۱۳۸۹ مجددا دایر شده ‌است. امروزه بازدید از بخش‌ های گوناگون باغ امکان‌ پذیر است. این مجموعه، در کنار میدان نقش ‌جهان اصفهان و کاخ چهلستون اصفهان بیشترین بازدید کننده و گردشگر استان اصفهان را به سوی خود جلب می‌ نماید.

حمام فین کاشان :

در قسمت جنوبی باغ فین دو حمام وجود دارد که به حمام کوچک و بزرگ معروف است، حمام کوچک از آثار دوره صفویه و همراه با بنای اولیه باغ فین ساخته شده ‌است. حمام بزرگ در دوران قاجاریه به وسیله فتحعلی شاه ساخته شده ‌است.

حمام کوچک و عمارت سردر سایر ابنیه دوره صفوی را تشکیل می ‌دهند. حمام کوچک فین کاشان همانطور که گفته شد به خاطر قتل میرزا تقی ‌خان امیرکبیر صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار در ۲۰ دی ۱۲۳۰ هجری خورشیدی مشهور است.

حمام بزرگ مخصوص امرا و حمام کوچک اختصاص به استفاده خدام داشته ‌است. در هر یک از حمام ‌ها قسمت هایی شامل ورودی، گرمخانه، آبنما، خزینه، محل نظافت و سربینه (رختکن) به چشم می‌ خورد. کانال هایی جهت تعویض آب خزینه ‌ها و حوضچه‌ ها در کف حمام ‌ها وجود دارد. دیوار حمام ‌ها با عایق رطوبتی مخصوص – ماسه، آهک یا ساروج – پوشانده شده‌ است. این حمام دارای دالان‌ها و راهروهای زیادی است و معماری زیبایی دارد..

چشمه سلیمانیه باغ فین کاشان :

در جنوب باغ فین چشمه آبی موسوم به چشمه سلیمانیه، با قریب به دوازده سنگ آب وجود دارد. آب آن فوق العاده صاف است ولی به واسطه داشتن بعضی املاح برای آشامیدن مناسب نیست. آب چشمه فین به واسطه كیفیت های خاص خود مانند صافی و پاكی و روشنایی كم نظیر و همچنین كیفیت ثابت و تغییر ناپذیرش همواره مشهور و ضرب المثل بوده است.

دسترسی به باغ فین کاشان :

دسترسی به باغ فین از طریق خیابان امیرکبیر صورت می‌پذیرد وسایل نقلیه عمومی از جمله مینی ‌بوس و سواری از مرکز شهر کاشان این دسترسی را تامین می‌ کنند.

موقعيت جغرافيايي مشهداردهال

از آنجايي كه بناي مجموعه امام زاده سلطان علي بن محمد باقر (ع) (مشهداردهال) در منطقه كاشـان قرار گرفته و از قديم الايام آن را به نام مشهد اردهال كاشـان مي‌شناسند لذا ذكر مختصر مطالبي در مورد تاريخ و موقعيت جغرافيايي كاشـان مي‌تواند راهنماي خوبي جهت بهتر شناختن موقعيت روستاي مشهد اردهال باشد ابتدا از كاشـان شروع مي‌كنيم.

منطقه‌اي كه شهر كاشان در آن واقع است يكي از نخستين سكونت‌گاه‌هاي شهري انسان ماقبل تاريخ بوده است. كاوش‌هاي باستان‌شناسي نشان مي‌دهد كه ناحيه سيلك در سه كيلومتري غرب شهر كاشـان چند هزار سال پيش از پيدايش شهرهاي آريايي فلات ايران، نخستين جايگاه رشد شهرنشيني بوده است. با اين همه آنچه از نظر ما اهميت دارد بررسي كاشان به عنوان يك شهر اسلامي است. زيرا ساخت كنوني شهر كاشان در دوران اسلامي شكل گرفته است و در اين دوره (خصوصاً در دوره سلجوقيان) و نيز در قرن نهم و دهم هجري در عهد صفوي رونق بسياري پيدا كرده است و يكي از شهرهاي مهم ايران شده است.

كاشان و حومه با حدود 700000 نفر جمعيت داراي مردماني خونگرم و مهربان با تعصب مذهبي فراوان، يكي از قديمي‌ترين و تاريخي‌ترين شهرهاي ايران محسوب مي‌شود و از قديم الايام به دارالمؤمنين معروف بوده است.

جهت اصلي سلسله جبال در اين منطقه، از شمال غربي به جنوب شرقي است مناطق اردهال، قمصر، نطنز در دامنه‌ها و دره‌هاي شرقي و نواحي نراق، جوشقان در دامنه‌ها و دره‌هاي غربي اين سلسله جبال واقعند. مهمترين قلل سلسله جبال مذكور از شمال غربي به جنوب شرقي عبارتند از: قله واقع در شرق نياسر به ارتفاع 3600 متر ـ قله واقع در جنوب روستاي برزك به ارتفاع بيش از 2500 متر و كوه هفت كتل در شرق قريه خنب به ارتفاع بيش از 3000 متر و قله كركس در غرب نطنز به ارتفاع بيش از 3800متر مي‌باشد.

شاردن در سفرنامه‌ي خود مي‌نويسد: خود شهر (كاشان) و حومه‌ي آن زيباتر است طبق اظهارات موثق مردم مجموعاً شش هزار و پانصد باب خانه و باغچه و چهل باب مسجد، سه باب مدرسه و بيش از دويست باب امامزاده دارد.

اوژن فلاندن در سفرنامه‌ي خود به سال 1257 مي‌نويسد: در قرن اخير اين شهر (كاشان) به كلي منهدم گشته و عمارتش منهدم گرديده است. بناهائي كه امروز مورد دقتند بازارها، كاروانسراها و حمام‌ها مي‌باشند.

آب و هواي كاشـان نسبت به ساير شهرها كمي گرمتر است و بر اساس داده‌هاي آب و هوا در چند سال اخير تا 48+ درجه در تابستان و در زمستان 12ـ درجه متغير بوده است.

جريان هوا و وزش بادها در كاشان تابعي از وجود دو اقليم متضاد خشك و كوير در شرق و شمال شرقي و هواي سرد سير ارتفاعات غرب و جنوب غربي است. بر اثر قلت بارندگي به جز چشمه فين رودخانه مهمي در كاشان و اطراف آن وجود ندارد. و جز رودخانه‌‌هاي كوچك روستائي كه مختصر آب دائم دارند بيشتر رودخانه‌هاي ديگر فصلي هستند.

كاشان از لحاظ شبكه راه‌ها موقعيت نسبتاً ممتازي را دارد. زيرا بر سر يكي از شاهراه‌هاي مهم كشور قرار گرفته است كه پايتخت را به جنوب و جنوب شرق ايران متصل مي‌كند.

از قديم الايام كاشـان يك شهر زيبا با بافت سنتي و خانه‌هاي خشتي و گلي بوده است. ساختمان گنبدي شكل خانه‌ها با خشت و گل، وجود بادگيرها در كنار سقف‌هاي گنبدي بناها، مجموعه‌ي هماهنگي را پديد مي‌آورند كه باعث تهويه داخل ساختمان و هدايت جريان بادها مي‌گردد. همه بناهاي قديمي كاشـان سنتي و داراي سرداب هستند. (مردم خصوصاً در تابستان‌ها ساعات زيادي را در داخل آنها به سر مي‌برند). آثار تاريخي اين شهر اغلب از شاهكارهاي معماري سنتي اين سرزمين به شمار مي‌رود.

آشنایی مختصر با زندگانی حضرت علی بن امام محمد باقر علیه السلام

حضرت اباالحسن علی ابن امام محمد باقر (ع) در سال 113 هجری قمری جهت امر تبلیغ دین مبین اسلام و پاسخگویی به احساسات مذهبی مومنان وارد کاشان شدند و به مدت 3 سال در میان عاشقان و دلباختگان اهل البیت به ارشاد مردم ولایتمدار پرداختند.

از ویژگیهای بارز این امامزاده لازم التعظیم می توان به فرزند بلافصل بودن و هچنین نایب الامامین یعنی امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) اشاره نمود.

درخصوص مقام والای آنحضرت روایتهای متعددی نقل شده است که از جمله آن می توان به حدیث حضرت امام صادق (ع) اشاره نمود که می فرماید :هرکس برادرم حضرت علی ابن باقر (ع) را در اردهال زیارت کند مانند کسی است که قبر جدم حسین (ع) را در کربلا زیارت کرده باشد و هچنین حضرت امام رضا (ع) می فرماید نعم الموضع الاردهال فلزم و تمسک به ، چه خوب مکانی است اردهال پس به آن التزام و تمسک پیدا کنید.

حضرت علی ابن امام محمد باقر (ع) در سال 116 هجری قمری با یاران و اعوانش به جنگ با کفر زمانه می پردازد و پس از رشادتهای فراوان سرانجام در 27 جمادی الثانی در دره ازناوه با یاران باوفایش به شهادت رسید و سر مبارکش را از تن جدا نموده و برای حاکم جور وقت در شهر قزون ارسال نمودند و بدن مطهرش را در مشهد اردهال به خاک سپردند

پدیده طبیعی «انقلاب زمستانی» در بنای تاریخی چارتاقی نیاسر کاشان

 خورشید در حرکت سالانه خود در آخر روز پاییز به پایین ترین نقطه افق جنوب شرقی می رسد که موجب کوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریکی شب می شود.

با شروع زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید باردیگر بسوی شمال شرقی باز می گردد که نتیجه آن افزایش روشنایی روز و کاهش شب است. بنای چارتاقی نیاسر کاشان به عنوان تقویم آفتابی یا شاخص اندازه گیری زمان با استفاده از تغییرات میل خورشید ساخته شده است.

شروع انقلاب تابستاني و پیدایش تولد خورشید " انقلاب تابستانی" در روزهای اول ماه های تیر و دی از این چارتاقی قابل رویت است.

در انقلاب زمستانی کشیدگی جنوبی خورشید شرایطی را فراهم می‌کند که از دید ناظر زمینی خورشید از جنوب شرق آسمان طلوع و با طی کردن کمان کوچکی در جنوب غرب آسمان غروب می‌کند و همین علت کوتاه شدن روزهای زمستان است.
چارتاقی شهر نیاسر به عنوان بنایی باستانی، آیینی، تقویمی و نجومی شناخته می‌شود که شروع آغاز انقلاب زمستانی و نیز انقلاب تابستانی و پیدایش تولد خورشید در روزهای نخست ماه‌های تیر و دی بخوبی از میان ستون‌های این مکان تاریخی رصد می‌شود.

بنای باستانی چارتاقی جزو کهن‌ترین و بزرگ‌ترین نمونه‌های چارتاقی باقیمانده ایران و یکی از سالم‌ترین بناهای تقویمی کشور به‌شمار می‌رود. قدمت این بنای ارزشمند تاریخی به اواخر دوره اشکانی یا اوایل دوره ساسانی برمی‌گردد.
بنای چارتاقی نیاسر با قاعده‌ای مربع شکل، در واقع ذوزنقه‌ای با اضلاع تقریبی ۱۲ متر است که برای ساختن آن تنها ازسنگ‌های آهکی رسوبی و ملات گچ استفاده شده است. شهر نیاسر در ۱۵ کیلومتری شهر کاشان قرار دارد.

دشتهای سرسبز نیاسر کاشان به سرخی گل ‌های زیبای شقایق آراسته شد

این گل ‌ها که از خانواده شقایق ‌ها هستند از نیمه اول اردیبهشت تا اواخر خرداد ده ‌ها هکتار از زمین‌ های این شهر را به زیر کشت خود مي برد. این گل‌ها در گونه‌ها و رنگ ‌های مختلف در دشت‌ ها و دامنه کوه ‌ها خود نمایی می‌کنند و در شهر نیاسر علاوه بر پرورش گل محمدی، گل‌های شقایق و آلاله‌های وحشی توانسته ‌اند چشم هزاران گردشگر را به خود جلب کرده و یکی از جاذبه ‌های طبیعی شهر نیاسر را تشکیل می‌دهند.

شهر نیاسر در 15 کیلومتری غرب شهرستان کاشان در دامنه کوه‌های کرکس واقع شده است و سطح وسیعی از دامنه کوه‌های این منطقه به رویش گل‌های شقایق وحشی اختصاص دارد. نیاسر شهری است با ویژگی‌های طبیعی، فرهنگی و تاریخی منحصر به فرد است که جایگاه ویژه‌ای را در صنعت اکوتوریسم کشور داراست.

ریشه نام شهر سبز نیاسر

 نیاسر واژه ای است از فارسی کهن و به معنی سایه و سرما معنی میدهد و متضاد آفتاب و گرما است  بعضی آن را به معنی ایستاده هم معنی کرده اند.

اله های سرخ و سفید نیاسر کاشان را تزیین کردند

لاله‌های سرخ و سفید نیاسر همه ساله از اواخر فروردین ماه این شهر را رنگین می کنند تا مسافران و گردشگران از تماشای آن بی‌بهره نباشند.

لاله‌های نیاسر از خانواده شقایق‌ها هستند این گل‌های زیبا همه ساله از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه با رویش در ده‌ها هکتار از اراضی نیاسر با زیبایی، طراوت و شادابی خیره‌کننده خود، چشم رهگذران را نوازش می‌دهند.

 همه ساله با فرا رسیدن بهار، پس از آن که شکوفه‌های بادام باغ شهر نیاسر را سفیدپوش می‌کنند آلاله‌های نیاسر سر از خاک بیرون می‌آورند.

لاله‌های نیاسر گل‌های خودرو و منحصر به فردی هستند که مشابه آن در دیگر مناطق استان اصفهان و شهرستان کاشان وجود نداشته و معمولاً در باغ‌ها، دشت‌ها و مزارع کهن باغشهر ایران نیاسر را با پوشش چتر زیبایی رنگین می‌کنند.

 لاله‌های وحشی نیاسر در گونه‌ها و رنگ‌های سرخ سفید و صورتی پررنگ در دشت‌ها و دامنه‌های کوه‌های این شهر خودنمایی می‌کنند. وی اضافه کرد: در شهر سبز نیاسر علاوه بر رویش آلاله  در آستانه شکفتن گل محمدی، شقایق‌های وحشی سرخ نیز توانسته چشم هزاران گردشگر را به خود جلب کند و یکی از مهمترین جاذبه‌های طبیعی این شهر را به خود اختصاص دهد.

گل‌های لاله نیاسر از گونه شقایق‌ها هستند که از طریق پیاز تکثیر می‌شوند، این گل‌ها که از اواسط فروردین تا نیمه نخست اردیبهشت‌ ماه می‌رویند با طلوع آفتاب باز و پس از غروب خورشید بسته می‌شوند.گل آلاله نیاسر دارای چهار گلبرگ است که گلبرگ آن یک در میان سفید و صورتی است.

شهر سبز نیاسر در فصل بهار با شکوفه‌های بهاری، لاله‌ها، دشت‌های شقایق و در ادامه آن با رویش گل‌های محمدی و فصل گلابگیری، فضای منطقه را عطرآگین می‌کند.

سر سبزی زمین و آلاله های بهاری و گلهای شقایق گمراهمان نکند  باران بهاری امسال از یادمان نبرد که تابستان داغی هم هست بدون اینکه کسی به فکر ذخیره آب بوده باشد

باغ تالار و عمارت کوشک

 باغ تالار (که پیشینه چند هزار ساله دارد) از آثار جالب و دیدنی شهر نیاسر می باشد.

درختان کهنسال و بس رفیع باغ تالار نیاسر، زبانزد خاص و عام می باشد درختان سر به فلک کشیده که بسیار زیبا و دل انگیز است در این باغ قدیمی و زیبا که آب چشمه تالار در میان آن جاری است و به آبشار منتهی می گردد و درختان آن از این آب سیراب می شوند عمارت بسیار زیبا و بدیع بنا نهاده شده است که به کوشک تالار معروف است.

عمارت کوشک نیاسر و بنای تاریخی آن که روبه ویرانی بود به همت شهرداری و همکاری مسئولین ذیربط مرمت شده و آماده بازدید گردشگران و مهمانان گرانقدر می باشد.

از دیگر خصوصیات این مکان مشرف بودن آن به تمامی شهر نیاسر و اطراف آن می باشد. به عبارت دیگر در هر نقطه ای از نیاسر این مکان، قابل رؤیت می باشد.

دیدنی های شهر نیاسر

اگر گذارتان به نیاسر افتاد می توانید سری هم به غار تاریخی رئیس و لایه کهن زیرین آن بزنید. چهار طاقی (آتشکده) ساسانی، باغ‌های سرسبز، کوچه های قدیمی کاهگلی، باغ و کوشک تالار و... هم از دیدنی های این شهر هستند که می توانند ساعت ها شما را سرگرم کنند.

حمام و آسیاب آبی تاریخی نیاسر هم یادگار به جا مانده از دوران صفویان است که با شیوه های جالبی کار می کرده است. در این حمام، آب از آبشار به وسیله کول‌های گلی به داخل 8 گوش زیبایی می رفت و از آنجا به داخل حمام هدایت می‌شد. سوخت این حمام هیزم بوده و ورودی هشت ضلعی آن به وسیله دالان‌هایی از بیرون حمام جدا می شد.

 آسیاب آبی هم به وسیله آبی که از آبشار به پائین ریخته می‌شد به گردش در می آمد و گندم و جو را برای اهالی منطقه آسیا می کرد.

شهر سبز نیاسر

این روزها که مراسم گلابگیری بازار گردشگری نیاسر را داغ کرده، شاید شما هم در تدارک یک سفر کوتاهی به این شهرها باشید. نیاسر نه تنها یکی از مراکز اصلی گلابگیری کاشان به شمار می رود، بلکه با طبیعت متفاوتی که دارد توانسته است به سرسبزترین مقصدی گردشگری کاشان تبدیل شود.

نیاسر، در 30 کیلومتری شمال‌غرب کاشان قرار دارد و موقعیت کوهستانی آن در ارتفاعات کرکس باعث شده که بافت پوششی و آب و هوایی متفاوتی از دیگر نقاط کاشان داشته باشد. آنقدر که لطافت هوا و سرسبزی این منطقه خیلی وقت ها نیاسر را پاتوق کاشانی هایی می کند که از گرمای بهار و تابستان به خنکای این شهر پناه می برند. اما این تنها جاذبه نیاسر نیست؛ این شهر کوچک با آثار ارزشمند تاریخی که در گوشه و کنار خود دارد، برای تاریخ دوستان هم حرف های زیادی خواهد داشت.

نیاسر تاریخ خود را مدیون چشمه آبی است که به نام چشمه اسکندریه در میان مردم مشهور شده و سرچشمه آبشار معروف این شهر هم به حساب می آید. بهره مندی این شهر از آب فراوان، آن هم در بخش های خشک و کویری کشور موهبتی بود که زندگی شهری و تاریخ و تمدن را به نیاسر آورد. تا جایی که بعدها، وقتی باستان شناسان این شهر را کند و کاو می کردند، در هر گوشه ای از نیاسر به قبرهای تاریخی می ‌رسیدند که هر کدام شکل و شمایل خاص خود را داشتند و نشان می دادند صاحبان این قبرها در دوره های مختلف و با آداب و رسوم مختلفی دفن شده اند.